Nieuwe DHW: Biertje bij de kapper straks legaal?

De Drank- en Horecawet wordt aangepast. De wet gaat op de schop, maar hoe? Mag de boekwinkel straks legaal een wijntje schenken? En wat betekent het toestaan van mengformules voor de horeca? Misset Horeca schetst de scenario’s.
Nieuwe DHW: Biertje bij de  kapper straks legaal?

De Drank- en Horecawet (DHW) is aan een herziening toe. Zo wil de VVD een flinke versoepeling. De partij werkt aan een wetsvoorstel dat ‘blurring’ toestaat. Volgens de VVD moet alcohol schenken in detailhandel mogen. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is voor een versoepeling van de DHW. Vorig jaar startte de VNG een pilot in 36 gemeenten waarin alcohol in winkels werd toegestaan. Zeer tegen de zin van staatssecretaris van Rijn overigens. De pilot, waaraan zo’n 450 bedrijven meedoen, loopt dit voorjaar af. De uitkomsten dienen als input voor de evaluatie van de Drank- en Horecawet later dit jaar in de Tweede Kamer. Ook de gemeente Amsterdam is in april 2016 gestart met een experiment waarin combinaties tussen alcohol en detailhandel worden toegestaan. Aan de proef doen vijf winkels en een slijterij mee. Ook die uitkomsten worden meegenomen in de evaluatie van de DHW later dit jaar. Misset Horeca schetst 4 scenario’s.

1. Alcohol blijft omgeven door extra regels

De huidige Drank & Horecawet laat er geen enkel misverstand over bestaan: het schenken van alcohol is voorbehouden aan de horeca. Een boekhandel mag geen wijntje schenken en een slijter geen proeverijen houden. Een metershoge Chinese Muur scheidt de branches. Het is niet te verwachten dat alcohol in winkels, slijterijen en bij kappers zomaar wordt gelegaliseerd.
Om alcohol te mogen schenken, moet een bedrijf namelijk aan strenge eisen voldoen. De horecavergunning dient als kapstok voor een heleboel andere eisen. Zo moet een horecabedrijf voldoen aan de inrichtingseisen voor hoogte, oppervlakte, ventilatie en de aanwezigheid van gescheiden toiletten en dubbele deuren. Leidinggevenden van een horecabedrijf moeten voldoen aan de eisen voor sociale hygiëne en de wet Bibob. Door het schenken van een wijntje in de boekhandel te gedogen, wordt niet alleen de vergunningplicht overtreden, maar wordt een hele batterij regels aan de laars gelapt. ‘Het is hartstikke verboden’, oordeelt horeca-advocaat Raoul Meester dan ook. ‘De wet verbiedt het gewoon. Dat het in de praktijk veel gebeurt, wil volgens Meester niet zeggen dat het mag. ‘Gemeenten zijn verplicht handhavend op te treden tegen alcohol schenkende winkels, ook als die gemeente meedoet aan de pilot.’

Dossier: Drank- en horecawet

Meester: ‘Of je het nou een pilot noemt of een freezone: de wet biedt geen mogelijkheid tot gedogen.’ In juli vorig jaar sleepte de SlijtersUnie daarom de gemeente Nieuwegein voor de rechter. Dertien winkeliers schonken zonder vergunning alcohol. De rechter stelde de slijters in het gelijk, waarop Nieuwegein de pilot staakte. Volgens Raoul Meester kan elke horecaondernemer het voorbeeld van de SlijtersUnie volgen en zijn gemeente dwingen om de Drank- Horecawet wet te handhaven.
De kans dat Van Rijn of zijn opvolger de Drank & Horecawet zo versoepelen dat drankverkoop in winkels zomaar mag, zonder aanvullende eisen te stellen, is niet erg groot. Eén van de doelen van de DHW is juist de verkrijgbaarheid van alcohol verminderen. Recente studies naar de schadelijkheid van alcohol bevestigen de overheid in een streng alcoholbeleid. Er gaan zelfs geluiden op om de leeftijdsgrens te verhogen van 18 naar 21. Kortom: ook de nieuwe Drank- en Horecawet zal extra eisen stellen aan bedrijven die alcohol schenken.

2. Minder eisen aan horeca

Alle partijen zijn het er over eens: voor iedereen moeten dezelfde regels gelden. Nu moet de horeca aan strenge inrichtingseisen voldoen, die niet gelden voor de detailhandel. Aan die situatie moet een einde komen. ‘Voor ons staat voorop dat de alcohol bij de horeca blijft, maar mocht de overheid anders beslissen, dan willen wij een gelijk speelveld,’ zegt KHN-bestuurslid Antonio van den Hengel. ‘Als een kapper een biertje wil schenken dan zal hij ook die luchtbehandelingsinstallatie van €40.000 moeten aanschaffen. Net als wij.’ Hij krijgt steun van VNG-woordvoerder Pieter Verhoeve: ‘Gelijke monniken, gelijke kappen. Daarin heeft KHN gelijk.’ In december vorig jaar meldde Van Rijn de Tweede Kamer al dat hij de huidige inrichtingseisen voor de horeca ‘niet meer van deze tijd’ vindt. ‘Daar waar onnodige eisen aan ondernemers worden gesteld, wil ik de wet aanpassen,’ aldus de staatssecretaris. De grote vraag is welke strategie Van Rijn – of zijn opvolger – kiest om de wet te versoepelen: door meer nevenactiviteiten toe te staan in de horeca (een versoepeling van artikel 14 DHW) of door alcohol toe te staan in detailhandel (een versoepeling van artikel 3 DHW). Het is een subtiel maar wezenlijk verschil. Voor de horeca is het te hopen dat het dat eerste wordt.

3. Toekomstig bestemmingsplan staat mengformule toe

Mengformules moeten niet alleen aan de DHW voldoen, maar ook aan het bestemmingsplan. Dat geldt ook voor mengformules waar géén alcohol wordt geschonken. Denk aan de boekwinkel met een koffiecorner of de hippe kledingboetiek met een espressobar. Een klassiek bestemmingsplan biedt weinig ruimte voor vermenging van functies. Advocaat Raoul Meester: ‘Een koffiebar in een boekhandel staat ver af van de oorspronkelijke activiteit van die winkel: de verkoop van boeken. Gemeenten proberen een bestemmingsplan te versoepelen door achteraf een notitie te schrijven die mengformules toestaat. Dat is juridische bullshit. Bij bestemmingsplannen hebben mensen inspraak gehad, bezwaar kunnen maken, et cetera. Daar kun je later geen veranderingen in aanbrengen met een notitie. Als een pand een bakkerijbestemming heeft, kun je daar geen horeca van maken.’
Ook hier kan een horecaondernemer de gemeente dwingen om de wet te handhaven, zegt Meester. Wel is het zo dat in veel recente bestemmingsplannen mengformules zijn toegestaan. Zo staat in het standaard bestemmingsplan van de gemeente Amsterdam dat winkels op eenvijfde deel van het vloeroppervlak – of maximaal 20 vierkante meter – horeca mogen hebben. Meester: ‘Eenvijfde deel lijkt weinig. Maar als je het slim aanpakt, kun je best een aardige horeca-uitstraling krijgen.’ In toekomstige plannen zullen de mogelijkheden voor mengformules verder worden verruimd.

4. Soepelere regels leiden tot meer concurrentie

De herziene DHW, minder inrichtingseisen en ruimere bestemmingsplannen, zullen ongetwijfeld tot meer concurrentie leiden. Wat dat betreft geeft de pilot van de VNG geen goed beeld. Daar doen alleen bestaande bedrijven aan mee die op kleine schaal met horeca (mogen) experimenteren. Echt nieuwe concepten doen pas hun intrede als de regels zijn aangepast. Denk aan supermarktketens als Albert Heijn en La Place-eigenaar Jumbo. Nu wachten die aan de zijlijn af hoe de regelgeving zich ontwikkelt. Andersom geldt hetzelfde: ook totaal nieuwe horeca-concepten zullen straks hun intrede doen. 

Dossier: Drank- en horecawet

Bron: Misset’s Horeca, Radboud Bergevoet, 17.02.2017